Ryś iberyjski (Lynx pardinus, należący do rodziny Felidae) jest kotem sklasyfikowanym jako najbardziej zagrożony na świecie Jest endemiczny dla Półwyspu Iberyjskiego, gdzie jego populacje znajdowały się na skraju wyginięcia. Obecnie jego kategoria zagrożenia została obniżona z „krytycznie zagrożonego” do „zagrożonego”, co nadal budzi pewne obawy, ponieważ jego populacje nie zostały w pełni odbudowane i można go zobaczyć tylko w kilku miejscach na jego obszarze.. Jest to gatunek bardzo wrażliwy na przekształcenia środowiska, a co za tym idzie bardzo specyficzny pod względem diety, ponieważ ściśle uzależniony jest od dzikiego królika.
Jeśli chcesz wiedzieć, czy ryś iberyjski jest zagrożony wyginięciem, dlaczego i jakie plany naprawcze istnieją, czytaj dalej ten artykuł naszej strony, a my opowiemy Ci o tym wszystko.
Charakterystyka rysia iberyjskiego
Ryś iberyjski jest bardzo wyjątkowym gatunkiem ze względu na swój wygląd, który ma cechy, które czynią go bardzo charyzmatycznym zwierzęciem:
- Jest to kot smukły, o długich nogach w stosunku do długości, która wynosi od około 80 do ponad 100 cm.
- Ma Płomową sierść brązową z plamami, które różnią się w zależności od osobnika, co pozwala idealnie wtapiać się w krzaki. Dodatkowo posiada różne warstwy w zależności od długości włosa (cienka, pośrednia i gruba siatka).
- Jego głowa jest niewielka i charakteryzuje się rodzajem brody, która jest dłuższa u samców i pojawia się z wiekiem.
- Uszy są wydłużone i trójkątne, zakończone końcówkami z włoskami, które są dłuższe u suk.
- Jego ogon uderza, ponieważ jest dość krótki i kończy się chwostem z czarnego futra, który trzyma w pozycji pionowej w chwilach niepokoju.
- Jego nogi są solidne i mają cztery palce z wysuwanymi pazurami, które pozwalają mu trzymać się zdobyczy.
- Nie przystosowuje się do innych środowisk niż własne, dlatego jego przetrwanie jest bardziej skomplikowane.
- Jeśli chodzi o dietę, ulubioną ofiarą rysia iberyjskiego jest dziki królik (Oryctolagus cuniculus), więc przetrwanie zależy wyłącznie od biologii tego gatunku.
- Jest to gatunek terytorialny i samotniczy, który gromadzi się z innymi osobnikami tylko w okresie rozrodczym.
- Dorośli bronią terytorium o długości około 4 km2 wykorzystując oznaczenia węchowe do odstraszania innych osobników tej samej płci.
Gdzie mieszka ryś iberyjski?
Jak już wspomnieliśmy, ryś iberyjski jest endemitem Półwyspu Iberyjskiego, czyli istnieje tylko tam. Jednak jego powierzchnia zmniejszyła się o 99% w ciągu ostatnich 50 lat, odkąd w dekadzie lat 50. zajmowała około 58 000 km2 do prawie 350 km2 w 2000 roku. W dekadzie lat 90. jej terytorium obejmowało jedynie 50 obszarów, które z kolei podzielono na 10 subpopulacji, w których mieszkało około 1000 osobników. Obecnie jego granice geograficzne ani wielkość populacji nie są dokładnie znane, ale w 2017 r. oszacowano około 500 rysi, podczas gdy pod koniec 2019 r. w populacjach obecnych na obszarach Estremadury w Andaluzji było ich ponad 800 (z największym liczba osobników), Kastylii-La Manchy oraz na niektórych obszarach Portugalii.
Jego typowym środowiskiem jest dobrze zachowany śródziemnomorski zarośla, ponieważ to tutaj poluje na swoją ofiarę (królik) i gdzie znajduje jaskinie, które wykorzystuje jako kryjówki. Na ogół unika terenów otwartych, pól uprawnych lub lasów, z wyjątkiem okresu lęgowego, który może zajmować te siedliska. Ponadto zmniejsza również prawdopodobieństwo jego obecności na terenach autostradowych i miejskich.
Dlaczego ryś iberyjski jest zagrożony wyginięciem?
Ryś iberyjski jest jednym z najbardziej zagrożonych zwierząt w Hiszpanii. Istnieje wiele przyczyn, które spowodowały spadek populacji rysia iberyjskiego i sprawiły, że gatunek ten znajduje się obecnie w kategorię „zagrożony”, zgodnie z IUCN[1] Następnie opowiemy Ci o najważniejszych z nich:
- Zniszczenie i modyfikacja jego siedliska: spadek liczebności populacji rysia iberyjskiego w ciągu ostatnich 50 lat był związany ze zmianami w krajobrazie, przekształcenie zarośli w tereny rolnicze i leśne, co spowodowało utratę siedliska tego gatunku, a także głębokie zmiany w strukturze środowiska.
- Fragmentacja siedliska: ryś potrzebuje przestrzeni, które są coraz bardziej odizolowane od siebie, ponieważ fragmentacja śródziemnomorskich zarośli zmniejsza szansa, że będą istnieć duże, zdolne do życia populacje. Ponadto utrata środowiska sprzyja śmiertelności młodych rysi, gdy przenoszą się na inne tereny.
- Spadek kluczowej zdobyczy: to zwierzę jest ściśle zależne od królika i jeden z głównych powodów, dla których ryś iberyjski jest niebezpieczeństwem wyginięcia jest właśnie zniknięcie królika na terenach, na których kiedyś żył, również spowodowane zniszczeniem i przekształceniem tych terenów. Ryś jest doskonałym myśliwym, jak wszystkie koty, i zaobserwowano, że może polować na większe ofiary, takie jak sarny, jednak jest specjalistą w łowieniu dzikich królików, gatunku, który stanowi jego dietę w około 90% i nie ma naukowych dowodów wskazujących na inne ofiary, które zastępują króliki, gdy jest ich mało. Należy również zauważyć, że królik jest kluczową częścią łańcucha pokarmowego śródziemnomorskich zarośli, ponieważ żywi się nim około 40 gatunków zwierząt, a w ostatnich dziesięcioleciach kilka chorób doprowadziło do niebezpiecznego spadku populacji dzikich królików.
- Kłusownictwo i nielegalne łapanie: Niestety polowanie na ten gatunek jest główną przyczyną śmierci młodych rysi podczas ich rozsiewu, czyli gdy są oddzielone od matki i rodzeństwa.
- Wypadki drogowe: to także kolejna przyczyna, która zagraża przyszłości rysia i która w ostatnich latach jest coraz liczniejsza.
Z wszystkimi tymi informacjami na temat rysia iberyjskiego zagrożonego wyginięciem, spójrzmy poniżej, jakie są plany jego ratowania.
Ochrona rysia iberyjskiego
Teraz, gdy już wiesz, dlaczego ryś iberyjski jest zagrożony wyginięciem, koniecznie zadaj sobie pytanie: „co się robi, aby uratować ten gatunek”. Po prawie wyginięciu tego gatunku w ostatnich dziesięcioleciach podjęto działania mające na celu ochronę i zachowanie rysia iberyjskiego, a niektóre z nich to:
- Samoloty do jego ochrony: ryś iberyjski jest gatunkiem zagrożonym w Hiszpanii, wymarłym w Portugalii. Jest to gatunek, którego ochrona w Europie jest bardzo silna dzięki Konwencji Berneńskiej, a w Międzynarodowej Konwencji o Handlu Dzikimi Gatunkami Zagrożonej Fauny i Flory (CITES) figuruje jako gatunek zagrożony. Z tych wszystkich powodów istnieją różne projekty, które rozważają jego ochronę, takie jak projekty LIFE.
- Hodowla w niewoli: istnieją programy ochrony ex situ, których celem jest ochrona gatunku poza jego naturalną przestrzenią, głównie w celu w stanie utrzymać zdrową i żywotną populację genetyczną w niewoli.
- Reintrodukcja gatunku: ma na celu umożliwienie wypuszczenia osobników wyhodowanych w niewoli w celu wzmocnienia populacji dzikiego rysia, a tym samym genetycznie żywotny, gdy istnieje zmienność.
- Plany odbudowy ofiar główne: istnieją również plany odtworzenia dzikiego królika, a tym samym uratowania tego gatunku na tych obszarach, np. utrzymanie pożywienia łańcuch i dostarczanie pokarmu rysiowi iberyjskiemu i innym gatunkom.
- Tworzenie zielonych korytarzy aby rysie (i reszta fauny) mogły się bezpieczniej poruszać i uniknąć przyszłych najazdów.
- Promuj badania tego gatunku i rozwijaj więcej programów ochrony przestrzeni przyrodniczych.
Teraz, jeśli zastanawiasz się, w jaki sposób możesz zapobiec zagrożeniu rysia iberyjskiego, zalecamy zapoznanie się ze wszystkimi szczegółami planów ochrony tego gatunku, aby sprawdzić, czy jest to możliwe wolontariusza. Podobnie codzienne działania, takie jak prawidłowy recykling i konsumpcja zrównoważonych produktów, również pomagają temu i innym zagrożonym zwierzętom. Więcej informacji znajdziesz w innym artykule: „Jak chronić zagrożone zwierzęta?”.
